Een miljonair nodigde de zoon van haar zwarte dienstmeid voor de grap uit om te schaken. Ze had geen idee dat hij een wonderkind was. « Kom eens hier, jongen. Laat me eens zien hoe je schaakt in de sloppenwijken? » De stem van mevrouw Victoria Wittman galmde door haar villa in Beverly Hills, doordrenkt van de arrogantie van iemand die nooit ergens voor had hoeven werken.
Uitsluitend ter illustratie.
De zeventienjarige Diego Santos hielp zijn moeder, Carmen, met het bedienen van gasten tijdens een benefietdiner toen Victoria besloot dat hij de artiest van de avond zou zijn. De andere aanwezigen – zakenlieden, politici en hun echtgenotes – grinnikten stiekem achter hun peperdure champagneglazen. Victoria had het evenement georganiseerd om geld in te zamelen voor kansarme jongeren, maar ze had duidelijk niet verwacht dat een van hen hapjes zou serveren in haar eigen huis. De ironie beviel haar wel.
‘Ik wed dat hij in ieder geval de stukken kan verplaatsen,’ vervolgde Victoria, terwijl ze naar het Italiaanse schaakbord op de salontafel wees. ‘Het zal leuk zijn om te zien wat deze jongen kan tegen iemand die het spel echt heeft bestudeerd.’ Meneer Hamilton, eigenaar van drie hotelketens, fluisterde tegen zijn vrouw:
‘Ik wed dat hij niet eens weet hoe het paard in een L-vorm beweegt.’
Gelach golfde door de kamer als golven over een meer van privileges. Carmen sloeg haar ogen neer en klemde het zilveren dienblad stevig vast. Twintig jaar lang had ze dat huis schoongemaakt, haar zoon grootgebracht met een dienstmeisjessalaris – en nu moest ze toekijken hoe haar baas haar kind tot een schouwspel maakte voor rijke vrienden.
Ze kende Victoria al sinds haar kindertijd en had haar door de jaren heen zien veranderen van een verwend meisje in een wrede societyfiguur. « Carmen, je kunt even stoppen met serveren, » beval Victoria met gespeelde vriendelijkheid. « Ik wil dat je naar je zoon kijkt terwijl hij speelt. Het zal voor jullie beiden leerzaam zijn. »
Diego bleef een paar seconden roerloos staan, zijn donkere ogen scanden niet alleen het bord, maar ook elk gezicht in de kamer. Op zijn zeventiende had hij geleerd dat stilte vaak meer zegt dan duizend woorden. Op dat moment zag hij een groep bevoorrechte volwassenen die zich er totaal niet van bewust waren met wie ze te maken hadden.
Er was iets in Diego’s houding waardoor sommige gasten even stil bleven staan. Een stilte, als de rust voor de storm. Zijn vingers trilden lichtjes, alsof hij zetten aan het berekenen was op een onzichtbaar schaakbord. « Natuurlijk, mevrouw Wittman, » zei Diego met een kalmte die nieuwsgierige blikken trok. « Het zal mij een genoegen zijn. »
Victoria glimlachte zelfvoldaan en nestelde zich in de leren fauteuil als een koningin die op gladiatoren wachtte. « Uitstekend. Ik wed dat je nog nooit op zo’n bord hebt gespeeld, hè? » « Echt Italiaans marmer, elk stuk is meer waard dan… nou ja, je weet wel, » merkte staatsvertegenwoordiger Jennifer Mills op vanuit haar stoel bij het raam.
‘Victoria, weet je zeker dat dit niet wreed is? Die arme jongen zal zich vernederd voelen,’ voegde ze eraan toe.
‘Onzin,’ antwoordde Victoria, terwijl ze haar diamanten oorbellen rechtzette. ‘Het is een leermoment. Hij zal zijn vrienden vertellen dat hij in een echt landhuis heeft geschaakt.’
Wat Victoria Wittmann niet besefte – en spoedig op de meest vernederende manier zou ontdekken – was dat deze ‘sloppenwijkjongen’ de afgelopen acht jaar elke opening, strategie en valstrik die door grootmeesters was bedacht, had bestudeerd. Terwijl zijn klasgenoten videogames speelden, verslond Diego schaakboeken uit de openbare bibliotheek en bekeek hij legendarische partijen op de kapotte computer die hij zelf had gerepareerd.
In de stille uren dat Carmen dubbele diensten draaide als schoonmaakster, analyseerde Diego partijen van Kasparov, Fischer en Carlsen. Hij had meer dan 200 openingen uit zijn hoofd geleerd en kon de 50 beroemdste verdedigingen opzeggen. Belangrijker nog, Victoria had geen idee dat ze op het punt stond vernederd te worden door dezelfde jongen die ze had onderschat, voor de ogen van al haar invloedrijke vrienden. En wanneer de waarheid aan het licht zou komen, zou het niet alleen een verlies in het schaken zijn – het zou een les zijn die ze nooit zou vergeten.
