Het grappige is dat mensen denken dat het veel meer moeite kost dan het in werkelijkheid doet. Ze nemen een hap, sluiten hun ogen alsof ze iets bijzonders proeven, en vragen dan hoe lang het duurt om te maken. Als ik zeg: « Ongeveer een half uurtje », kijken ze beledigd, alsof ik het echte recept geheim houd. Als ik volhoud dat er echt maar vier ingrediënten in zitten, beschuldigen ze me van liegen. Een vriend grapte dat als het bekend zou worden, de helft van de kerk hun eigen potluck-gerechten uit frustratie zou opgeven.
Toch blijft de vraag naar de ovenschotel onverminderd groot. Verjaardagen, spelletjesavonden, zondagse diners, familiebijeenkomsten, feestjes – waar een tafel ook staat, dit gerecht hoort erbij. Het is inmiddels onderdeel van de groepsidentiteit. Wanneer er nieuwe mensen bijkomen, geeft iemand onvermijdelijk een duwtje in de elleboog en fluistert: « Je moet die kaasschotel echt eens proberen. » Ze leggen het niet uit. Ze beschrijven het niet. Ze zeggen het als een soort inwijdingsritueel.
En ik heb geleerd dat koken, vooral voor groepen, niet draait om het etaleren van kookkunsten. Het gaat erom iets te bieden waardoor mensen zich welkom voelen. Eten is een uitnodiging. Deze ovenschotel doet dat moeiteloos. Hij eist geen aandacht op; hij verdient die door precies te zijn wat mensen nodig hebben op het moment dat ze hem proeven: warm, troostend, vertrouwd, bevredigend en net verrukkelijk genoeg om zich speciaal te voelen.
Het gerecht is ook een soort persoonlijk anker geworden. Wanneer het leven hectisch wordt, wanneer ik iets voorspelbaars of rustgevends nodig heb, kan ik de blikken koekjesdeeg en de zak kaas tevoorschijn halen en precies weten wat het resultaat zal zijn. Het is stabiel. Betrouwbaar. Iets wat altijd goed afloopt, zelfs als ik dat zelf niet doe.
Ik heb gezien hoe het mensen op kleine, maar onmiskenbare manieren dichter bij elkaar brengt. Een verlegen buurvrouw die een gesprek begint omdat ze het gerecht zo lekker vond. Een tiener die bij de tafel blijft hangen en doet alsof hij geen tweede portie wil. Een grootvader die achterover leunt in zijn stoel en luidkeels verkondigt dat eten sinds 1978 niet meer zo lekker heeft gesmaakt. Deze momenten lijken misschien onbeduidend, maar bijeenkomsten bestaan uit dit soort momenten. Het zijn de draden die kennissen tot vrienden maken en vrienden tot iets wat op familie lijkt.
