Op de lange termijn ontstaat een ongelijkwaardige situatie waarin de narcist steeds meer invloed heeft. Hoe meer de ander wordt neergezet als afhankelijk of minderwaardig, hoe groter de kans dat die persoon zich neerlegt bij het overwicht van de narcist.
Schuldgevoel aanpraten
Narcisten ervaren zelf zelden schuld of spijt, maar weten dit gevoel bij anderen juist feilloos aan te wakkeren. Een veelgehoorde klacht van partners is dat zij voortdurend worden geconfronteerd met verwijten. Er wordt gezegd dat ze te weinig aandacht geven, niet genoeg liefde tonen of dat ze altijd tekortschieten.
Het gevolg is dat de partner zich schuldig gaat voelen en alles in het werk stelt om het goed te maken. Dit leidt tot een vicieuze cirkel van pleasen, rechtvaardigen en zich verantwoorden. De narcist versterkt hiermee de controle, want iemand die continu schuld ervaart, is makkelijker te sturen.
Dit mechanisme kan emotioneel slopend zijn. Na verloop van tijd verliest de partner niet alleen energie, maar ook eigenwaarde. Het constante gevoel tekort te schieten maakt het bijna onmogelijk om nog vanuit kracht of zelfstandigheid te handelen.
Pesten en ongeldig verklaren
De meest pijnlijke vorm van manipulatie is het systematisch neerhalen en ongeldig verklaren van de partner. Dit kan gebeuren via spottende opmerkingen, sarcastische grappen of ronduit kwetsende uitspraken. De narcist maakt hiermee duidelijk dat de mening of gevoelens van de ander er niet toe doen.
Door steeds opnieuw de visie van de partner te ridiculiseren, ontstaat verwarring en twijfel. De narcist creëert een werkelijkheid waarin alleen zijn of haar kijk telt, terwijl de ander steeds minder durft te vertrouwen op eigen oordeel.
Dit proces kan leiden tot afhankelijkheid en zelfs tot gaslighting, waarbij de partner zich gaat afvragen of hij of zij nog wel helder nadenkt. Het zelfbeeld wordt stap voor stap afgebroken, zodat de narcist maximale controle behoudt.
