“Wat als we pas op het einde beseffen dat we het belangrijkste over het hoofd zagen?”
Met die vraag opent Bronnie Ware, een Australische verpleegkundige in de palliatieve zorg, haar indringende reflectie op de eindfase van het leven. Jarenlang begeleidde zij mensen in hun laatste weken en luisterde naar wat zij – vlak voor het afscheid – echt voelden. Hun woorden bleken geen willekeurige mijmeringen, maar krachtige inzichten die keer op keer terugkeerden.
Vijf universele spijtgevoelens die ons vandaag iets kunnen leren over wat er écht toe doet.
1. “Ik wou dat ik de moed had gehad om trouw te blijven aan mezelf”
De meest gehoorde spijt: leven naar de verwachtingen van anderen.
Veel mensen gaven toe dat ze hun dromen opzijschoven uit angst voor afwijzing, kritiek of sociale conventies. Ze leefden ‘zoals het hoorde’, maar vergaten te luisteren naar wat hún hart zei. Pas aan het einde realiseerden ze zich hoeveel van hun potentieel onbenut was gebleven.
👉 Levensles: Durf keuzes te maken die bij jóu passen. Je hoeft niet te wachten tot het te laat is om jezelf te zijn.
2. “Ik heb te veel gewerkt”
Velen – vooral mannen van vorige generaties – keken met spijt terug op de lange werkdagen, gemiste verjaardagen en nooit genomen vakanties. Ze hadden hard gewerkt, vaak uit plichtsbesef of angst voor tekort, maar beseften dat ze intussen het mooiste van het leven hadden gemist: tijd met hun gezin, vrienden, of gewoon momenten van rust.
👉 Levensles: Werk is belangrijk, maar het mag nooit zwaarder wegen dan je welzijn of relaties. Werk om te leven, leef niet om te werken.
