Hij kreeg strafvermindering omdat hij als getuige meewerkte. Hij boog zijn hoofd en durfde me niet aan te kijken. Ik keek hem zwijgend aan, overspoeld door een zee van gemengde gevoelens: moederliefde, de pijn van verraad en een afstand die niet meer te overbruggen was. Ik kreeg het huis terug, maar toen ik er weer binnenkwam, was het niet meer hetzelfde. De muren droegen herinneringen aan Andrés en mijn zoon als kind, maar ook littekens van wat ik had meegemaakt.
Ik hing de familiefoto’s op met mijn vriendin Marta en beetje bij beetje begon ik mijn leven weer op te bouwen. De buren begroetten me met zelfgebakken brood en woorden van dankbaarheid. Doña Rosa zei met tranen in haar ogen: « Je hebt ons de hoop teruggegeven. Zonder jou zou deze buurt verloren zijn. » Met Marta’s steun heb ik een klein buurtprogramma opgezet om ouderen te adviseren over juridische zaken.
Ik noemde het de Andrés Montiel Stichting ter ere van mijn man. Ik wilde niet dat iemand anders zou meemaken wat ik had meegemaakt. Tekenen zonder te lezen, blindelings vertrouwen en alles verliezen. De avonden waren weer gevuld met gesprekken in de tuin en het gelach van de buurtkinderen. Maar diep vanbinnen was er een onzichtbare grens.
Ik liet niet langer zomaar iedereen mijn huis binnenkomen. Ik leerde dat zelfs bloedbanden verbroken kunnen worden en dat ware familie soms te vinden is bij degenen die je onvoorwaardelijk steunen. Op een avond stak ik een kaars aan naast Andrés’ portret in de tuin. De geur van jacarandabomen vulde de lucht. ‘Ik heb het gehaald, lieverd,’ fluisterde ik, terwijl ik de foto streelde. Ik had de storm overleefd en kracht gevonden waar ik dacht dat die er niet meer was.
De tranen stroomden over mijn wangen, maar dit keer niet van pijn, maar van hoop. Ik wist dat de toekomst anders zou zijn, omdat ik niet alleen mijn huis, maar ook mijn stem had teruggevonden.
