Toen ze terugkwam, vond ze iets bij de deur, een envelop. Er stond geen afzenderadres op, alleen haar naam in handschrift. Binnenin een eenvoudig wit kaartje, met één zin in gebroken Spaans. « Bedankt dat u me wilt ontvangen. Ik wil het graag begrijpen. Mag ik u een K Yamasak aanbieden? » Julia voelde haar borst samentrekken. Het handschrift was onhandig maar vastberaden.
Er zat iets diep menselijks in dat gebaar. Het was niet opdringerig, niet neerbuigend. Het was een vraag vanuit eenzaamheid. Een deur die nauwelijks openstond. Ze wist niet hoe hij aan haar adres was gekomen, maar iets zei haar dat er geen gevaar dreigde, dat hij oprecht was. Ze aarzelde uren voordat ze per e-mail reageerde met een simpele zin.
Ja, maar eerst moet je iets goed begrijpen. Diezelfde middag ontmoetten ze elkaar in een discreet café in het centrum van Guadalajara, ver weg van de feestzalen, de pakken en het gemompel. Kenji was er al toen ze aankwam, met een notitieboekje op tafel en een elektronisch woordenboek naast zich. Hij stond op toen hij haar zag en boog lichtjes.
Julia glimlachte niet, maar ging tegenover hem zitten. Ze keek hem in de ogen. « Ik voelde me niet vernederd alleen omdat ik met je danste, » zei hij in het Japans. Ze vernederden mij omdat ze niet accepteren dat iemand zoals ik iets ongepasts durft te doen. Kenji luisterde zwijgend naar haar. Toen haalde ze een opgevouwen papiertje uit haar tas. Het was een oud certificaat, gekreukt, maar nog steeds leesbaar.
Certificaat van Japanse Taalvaardigheid, niveau gevorderd. Ik heb het vier jaar geleden behaald. Ik studeerde aan een openbare universiteit. Ik had een beurs. Ik wilde vertaler worden. Kenji fronste lichtjes, verward. En waarom? Mijn moeder werd ziek. Er was geen geld, geen tijd. Ik liet alles vallen, ik werkte een beetje van alles.
Nu maak ik huizen schoon, help ik op bruiloften en probeer ik niet te veel te dromen, maar soms begrijp ik nog steeds woorden die niemand van me verwacht. Kenji sloeg zijn ogen neer en perste zijn lippen op elkaar. Julia vervolgde met een vastberaden stem. « Ik wil niet dat hij denkt dat het uit medelijden was. Ik vroeg hem ten dans, want ik weet ook hoe het is om aan een tafel te zitten waar niemand met je spreekt, want geen macht hebben betekent niet dat je geen waardigheid hebt. »
Kenji keek haar aan met een andere blik, een mengeling van diep respect en schok. Er brak iets in hem, en dat was te merken. In Japan, zei hij moeizaam, zijn er ook stiltes die zwaar wegen, maar ik wist niet dat ze hier net zo veel pijn deden. Toen pakte Kenji een in vieren gevouwen vel papier uit zijn binnenzak, schoof het naar haar toe en Julia opende het.
Het was een brief ondertekend door een directeur van een internationale stichting. De heer Kenji Yamasaki is een actief lid van de stichting voor culturele uitwisseling en opleiding van jonge vertalers. Hij is momenteel op zoek naar talent in Latijns-Amerika om deel te nemen aan beurzen en professionele trainingsprogramma’s in Azië. Pulia begreep het niet. Ze keek hem aan. Kenji knikte langzaam.
Ik heb het niet op het feest gezegd. Ik wilde niet als de Verlosser overkomen. Ik ben bang dat ik ook niet als persoon gezien word. Maar jij – je bent al vertaler – je hebt gewoon iemand nodig die dat onthoudt. Julia kneep in de brief. Voor het eerst in lange tijd wist ze niet wat ze moest zeggen. Die dag, in dat eenvoudige café, vond er een stille openbaring plaats.
Ze was nooit onzichtbaar; ze was gewoon op een plek waar ze per se niet naar wilde kijken, en eindelijk had iemand haar gezien. In de daaropvolgende dagen splitste Julia’s leven zich in twee helften. De buitenwereld, waar ze in ploegendienst bleef werken, dienbladen droeg en voor haar moeder zorgde, en de geheime wereld waar ze, zonder te weten hoe, delen van zichzelf begon terug te vinden waarvan ze dacht dat ze ze verloren had.
Kenji hield woord. Su bood haar geen wonder of een directe uitweg aan, maar hij bracht haar wel in contact met een online onderwijsprogramma van de stichting, stuurde haar boeken en materialen en bracht haar in contact met een Japanse mentor. Alles verliep nog steeds informeel, zonder schriftelijke beloftes, maar voor het eerst had iemand een deur voor haar geopend zonder haar te vragen te buigen.
Julia studeerde ‘s nachts terwijl haar moeder sliep. Ze ging weer schrijven, lezen en grammatica oefenen. Ze was bang om haar hoop weer te laten varen, maar ze kon het niet helpen. Maar wat in stilte gebeurt, wordt vroeg of laat luidruchtig. Op een middag, toen ze bij een klein evenement glazen aan het ophalen was, kwam Álvaro met een koele blik naar haar toe.
Dus nu denk je dat je belangrijk bent,’ keek ze hem verward aan. « Ze vertelden me dat je weer met die Japanner praat, dat hij je zoekt. Wat is dit? Een filmverhaal? » Pulia reageerde niet. Álvaro glimlachte cynisch. « Kijk, ik vertel je dit voor je eigen bestwil. Mensen zoals jij komen er niet goed vanaf als ze tegen de competitie spelen. »
En als je blijft fantaseren, zul je het hier niet lang volhouden. De dreiging was niet direct, maar wel duidelijk. Die avond liep Julia naar het hotel waar Kenji, zoals ze wist, nog steeds verbleef. Ze aarzelde om naar boven te gaan, aarzelde om aan te kloppen, maar ze deed het toch. Kenji begroette haar met dezelfde kalmte als altijd. Hij zat te lezen, zonder stropdas, zonder enige pretentie.
Hij zag haar zenuwen en legde zijn boek opzij. « Is alles goed? » Ze ging tegenover hem zitten. Ze glimlachte niet. « Waarom doe je dit? » vroeg ze bijna fluisterend. Kenji antwoordde niet meteen, want ik zag iets in je dat niet genegeerd kan worden. En wat zag jij? Hij staarde haar aan. Iemand die geen toestemming vraagt om het juiste te doen. Iemand die al vaak zonder hulp is opgestaan.
Julia keek naar beneden. Ze wilde niet huilen, maar ze was moe, heel moe. « Ik ben niemand, Kenji. Ik heb niet eens mijn studie afgemaakt. Ik ben niet eens goed in het serveren van drankjes. Mijn baas haat me. Mijn collega’s vinden me gek. Jij, jij had iedereen kunnen helpen. Waarom ik? » antwoordde Kenji met een zachte, bijna vaderlijke stem.
Omdat jij de enige was die zich meldde.” Zonder iets terug te verwachten, viel er een lange stilte, en toen, zonder zijn stem te verheffen, zei Kenji: “De stichting heeft ermee ingestemd jouw geval als uitzondering op te nemen. Als je besluit, kun je over zes maanden reizen. Het programma omvat alles, maar je moet je voorbereiden. Je moet weer serieus studeren. Dit is geen cadeau, het is een weddenschap.”
Julia voelde de grond onder haar voeten wegzakken. Het was geen droom, het was geen compliment, het was een echte verantwoordelijkheid. Ze verliet het hotel met een mengeling van euforie en angst, alsof er net een nieuwe versie van zichzelf was geboren, en ze wist nog niet of ze het vol kon houden, maar ze kon niet terug. Die avond zat ze voor het eerst sinds lange tijd tegenover haar moeder en vertelde haar alles.
Haar moeder zei niet veel; ze keek haar alleen maar aan met ogen vol stille trots en pakte haar hand. « Vlieg, mijn dochter, » fluisterde ze. « Vergeet alleen niet waar je vandaan komt. » Julia knikte en bedwong haar tranen. Ze was niet langer zomaar een serveerster die Japans sprak; ze was een vrouw die zich had verzet tegen onzichtbaarheid, en dat had eindelijk echte gevolgen.
Maanden verstreken, de stad bleef hetzelfde: dezelfde geluiden, dezelfde bekende gezichten uit de buurt, dezelfde supermarktschappen waar Julia nog steeds de vrouw tegenkwam die altijd om korting vroeg, maar ze was niet meer dezelfde. Ze had haar baan in de evenementenbranche opgezegd met een kort afscheid, zonder tranen of gedoe, alleen een duidelijke zin gericht aan Álvaro voordat ze vertrok.
Bedankt dat je me eraan herinnerde wat ik nooit meer wil zijn. Haar dagen waren veranderd. Ze stond vroeg op om te studeren met een discipline die Julia een paar maanden eerder onmogelijk leek. ‘s Middags gaf ze basislessen Japans aan kinderen in een openbare bibliotheek. Ze vroeg er niets voor. Het was haar manier om te overleven tussen de taal en anderen.
Kenji keerde twee weken na hun laatste ontmoeting terug naar Japan. Ze namen afscheid zonder drama, met slechts een lange, oprechte handdruk en een laatste zin in het Japans, uitgesproken met ingehouden emotie. Soms hoeven de belangrijkste ontmoetingen niet lang te duren. Sindsdien schreven ze elkaar af en toe. Hij stuurde haar materiaal, correcties en advies.
Ze stuurde hem opnames van hun voortgang. Geen van beiden sprak over het dansfeest. Geen van beiden sprak over het feest, alsof ze allebei begrepen dat het zijn doel al had gediend. Op de dag van haar vertrek nam Julia slechts één koffer mee. Ze liet weinig achter qua materiaal, maar veel emotioneel. Haar moeder vergezelde haar naar het vliegveld, omhelsde haar stevig, zonder tranen te laten zien.
