Hij besprak deze uitgaven nooit met Lena.
Hij vond dat het zijn persoonlijke geld was, door hemzelf verdiend.
Maar haar geld werd om de een of andere reden automatisch “gemeenschappelijk” en het uitgeven ervan vereiste zijn goedkeuring.
In zijn hoofd was dat logisch.
Hij vond dat hij de baas in huis was, en dat zijn woord doorslaggevend moest zijn in alles wat de financiën betrof.
Zijn kijk op het gezinsbudget was eenzijdig en volkomen egoïstisch.
’s Avonds thuis hing er een geladen sfeer.
Lena zat in de keuken thee te drinken, terwijl Andrej probeerde een gesprek te beginnen, maar de woorden bleven in zijn keel steken.
Hij was voorbereid op haar stilzwijgen, op tranen, op verwijten, maar niet op wat er volgde.
Lena zette haar kopje op tafel en keek hem voor het eerst in jaren aan zonder haar gebruikelijke zachtmoedigheid, bijna uitdagend.
— Wil je het over uitgaven hebben, Andrej? — haar stem was kalm, maar er klonk staal in door. — Goed, laten we het erover hebben. Wil je dat ik verantwoording afleg over elke roebel aan cashback?
Andrej opende zijn mond om tegen te spreken, maar zij liet hem niet uitpraten.
— Ik heb jarenlang op mezelf bespaard, Andrej.
Jarenlang.
Ik heb voor je gekookt, je kleren gewassen, je overhemden gestreken.
Ik heb mezelf een cafébezoek met vriendinnen ontzegd, een kop koffie op mijn werk, een nieuwe lipstick.
Ik kocht nooit iets duurder dan duizend roebel voor mezelf.
En jij vond dat normaal.
Vanzelfsprekend.
“Zuinig huisvrouwtje”, zei je.
Maar ik was gewoon moe.
Moe van het feit dat ik handig, onzichtbaar en goedkoop moest zijn.
Andrej voelde hoe het bloed uit zijn gezicht wegtrok.
Hij had zo’n felle reactie niet verwacht.
— En nu zullen we eens naar jouw uitgaven kijken, — Lena haalde een notitieboekje uit haar zak.
Ze hield deze lijst de afgelopen maanden bij, in stilte, terwijl ze bewijs verzamelde.
— Afgelopen maand: sigaretten — vierduizend roebel.
Bier — ongeveer vijfduizend.
Etentjes met vrienden — tienduizend.
Je nieuwe oortjes — tienduizend.
Sportuitrusting — achtduizend.
En je moeder, aan wie je elke maand geld overmaakt zonder mij te vragen — nog eens vijfduizend.
In totaal… meer dan veertigduizend roebel.
Voor jouw “wensen”.
Niet voor eten, niet voor huur, niet voor benzine voor de auto.
Voor jouw persoonlijke vermaak.
Andrej probeerde iets te zeggen, maar de woorden bleven in zijn keel steken.
Hij keek naar haar alsof hij haar voor het eerst zag.
— Vanaf vandaag, Andrej, — vervolgde Lena, haar stem klonk vastberaden, — zal alles veranderen.
Iedereen zal zijn eigen geld uitgeven zoals hij wil.
En het gezamenlijke — eten, nutsvoorzieningen, benzine — de helft voor ieder.
Precies de helft.
Geen “ik hou er niet van als een vrouw geld uitgeeft zonder na te denken” meer.
Mijn geld — mijn regels.
De man was volledig van slag.
Hij had dit antwoord niet verwacht, deze opstand.
Hij was gewend aan haar onderdanigheid, aan haar stille instemming.
En nu stond zij, zijn Lena, voor hem, trots en onneembaar.
Er ontstond een ruzie.
Woorden vlogen als vonken, maar Lena huilde niet meer en verdedigde zich niet.
Ze beschermde zichzelf.
Lena zat in de kamer, het nieuwe jurkje tegen zich aan gedrukt.
Ze dacht terug aan hoe het allemaal begonnen was.
In de afgelopen zes maanden waren Andrejs verwijten bijna dagelijks geworden.
“Waarom heb je dit nodig? Je hebt toch al een soortgelijke blouse,” zei hij, wanneer ze iets nieuws wilde kopen.
“Je ziet er al goed uit. Besteed geen extra geld aan van die crèmes,” mopperde hij als ze iets voor zichzelf kocht.
“Besteed minder aan je eigen onzin, zet het liever op eten,” was zijn standaardzin, hoewel Lena altijd boodschappen deed volgens lijst en strikt binnen het budget.
Ondertussen deed zij al het huishouden: koken, schoonmaken, wassen, strijken.
Hij kwam van zijn werk, ging achter de computer zitten, en zij, nadat ze haar werk op afstand had afgerond, deed de rest.
Zijn moeder, Lidia Petrovna, mengde zich voortdurend in hun leven en stookte het vuur op.
“Lena, zorg toch dat je er verzorgd uitziet, je bent alleen maar aan het werk,” zei ze aan de telefoon.
“Een vrouw moet vrouwelijk zijn. Andrej moet blij worden gemaakt, en jij altijd…”
Lena slikte al die opmerkingen stilletjes weg.
Ze slikte haar pijn in, probeerde te begrijpen waarom ze zo weinig gewaardeerd werd.
Ze probeerde een goede echtgenote te zijn, maar haar inspanningen werden nooit beloond.
Ze voelde zich niet geliefd, eerder een dienstmeid, een bijlage bij haar man, wiens taak het was te sparen en te dienen.
De aankoop van het jurkje was niet zomaar een aankoop.
Het was haar protest, haar kleine revolutie.
Dit jurkje was een symbool van haar persoonlijke ruimte, van haar recht op zichzelf, op haar verlangens.
Ze wilde terugnemen wat haar jarenlange verwijten en controle hadden afgenomen.
Het was niet zomaar een jurkje — het was de vlag van haar vrijheid, gehesen boven de ruïnes van haar geduld.
Ze wist dat er consequenties zouden zijn.
Maar ze was er klaar voor.
Andrej zat in de keuken.
Hij wist niet wat hij moest doen.
De ruzie was uit de hand gelopen.
Lena’s woorden, haar kille vastberadenheid, haar lijst van zijn uitgaven — alles draaide door zijn hoofd.
Hij was gewend aan haar onderdanigheid, en nu… ze leek een compleet andere persoon.
Hij voelde zich verloren.
Hij wilde naar haar toe gaan om het goed te maken.
Zich verontschuldigen.
Zeggen dat hij ongelijk had.
Maar hoe?
Wat moest hij zeggen?
Ze had nu geëist dat “iedereen zijn eigen geld uitgeeft, en het gezamenlijke de helft voor ieder is.”
Dat veranderde alles.
Op dat moment kwam Lena uit de slaapkamer.
Ze droeg datzelfde jurkje.
Het zat perfect, accentueerde haar figuur.
Ze zag er geweldig uit.
Andrej opende zijn mond om iets te zeggen, maar zij was hem voor.
— Ik ga mijn vriendinnen ontmoeten, — zei ze kalm terwijl ze haar handtas rechtzette.
— Wacht niet op me, ik wil de avond niet thuis doorbrengen.
Andrej keek naar haar, en in zijn ogen stond shock.
Een afspraak met vriendinnen?
