Signaal naar Den Haag
Het lokale verbod heeft ook een bredere boodschap. Teutelink ziet het als een signaal naar de landelijke politiek: fatbikes zijn een nieuw fenomeen dat vraagt om landelijke kaders, maar zolang die er niet zijn, moeten gemeenten zelf maatregelen nemen. “Het zou ideaal zijn als Den Haag ons duidelijke richtlijnen geeft. Maar tot die tijd vinden wij dat we niet kunnen wachten,” aldus de wethouder.
Het demissionaire kabinet werkt momenteel aan regelgeving die een helmplicht voor jongeren tot 18 jaar op fatbikes en e-bikes mogelijk maakt. Daarnaast wordt gekeken naar typegoedkeuringen en leeftijdsgrenzen voor elektrische fietsen. Minister Robert Tieman liet weten dat een apart nationaal verbod op fatbikes er voorlopig niet in zit. Volgens onafhankelijk onderzoek hebben aparte regels weinig effect omdat fabrikanten fietsen makkelijk kunnen aanpassen.
Verzet vanuit de fatbikehandel
Niet iedereen is blij met de plannen. Armando Muis, een handelaar die jaarlijks zo’n 50.000 fatbikes verkoopt, noemt de maatregelen discriminatoir. “Fatshaming noemen we dat. De verantwoordelijkheid ligt bij de bestuurder, niet bij het product,” zegt Muis. Hij verwacht dat de lokale verboden juridisch worden aangevochten en heeft aangegeven naar de rechter te stappen.
Zijn bezwaar is gebaseerd op het argument dat fatbikes technisch geen fundamenteel ander voertuig zijn dan e-bikes. Volgens Muis kunnen gemeenten de overlast ook op andere manieren aanpakken, zoals strengere handhaving van verkeersregels of educatie van jongeren.
Extra maatregelen die gemeenten overwegen
Naast het verbod kijken gemeenten naar aanvullende maatregelen. Zo pleit Teutelink voor een registratieplicht voor fatbikes. Op die manier kan precies worden bijgehouden welke fietsen gebruikt worden en wie verantwoordelijk is bij overtredingen. Ook wordt er ingezet op duidelijke handhaving: waarschuwingen, boetes en controles in de drukste gebieden moeten het verbod effectief maken.
Amsterdam volgt een soortgelijke lijn. Het Vondelpark wordt het eerste proefgebied waar het verbod wordt ingevoerd. Afhankelijk van de resultaten kan het beleid worden uitgebreid naar andere stadsdelen. Het idee is dat lokale maatregelen sneller effect hebben dan landelijke wetgeving, die vaak jaren op zich laat wachten.
Balans tussen vrijheid en veiligheid
De discussie rondom fatbikes raakt een breder thema: hoe behouden we de vrijheid van individuele fietsers, terwijl de veiligheid van de stad en andere weggebruikers wordt gewaarborgd? Volgens beide wethouders is een goed gebalanceerd beleid noodzakelijk. “We willen jongeren niet ontmoedigen om te fietsen, maar we moeten overlast en ongelukken voorkomen,” zegt Teutelink.
De komende maanden wordt duidelijk hoe effectief de maatregelen zijn. In Enschede gaat het verbod in februari 2026 van kracht, terwijl Amsterdam in eerste instantie experimenteert in het Vondelpark. De reacties van bewoners, jongeren en handhavers zullen bepalen of verdere aanscherping nodig is.
Fatbikes bieden plezier en mobiliteit, maar blijken in de praktijk voor overlast en gevaar te zorgen. Gemeenten zoals Enschede en Amsterdam kiezen ervoor niet te wachten op landelijke wetgeving en grijpen in via lokale verordeningen. Met een mix van verbod, handhaving en registratie willen ze de balans herstellen tussen vrijheid, plezier en veiligheid in de stad.
De komende maanden zijn cruciaal: de effectiviteit van de lokale maatregelen, de reacties vanuit de sector en de juridische procedures zullen bepalen of fatbikes structureel aan banden gelegd worden of dat er een compromis wordt gevonden. Eén ding is duidelijk: fatbikes veranderen het stadsbeeld en brengen de discussie over veiligheid en vrijheid op de Nederlandse fietspaden naar een nieuw niveau.
