Toen ze weer bij bewustzijn kwam, raasde de Vietnamese jungle om haar heen.
Het lichaam van een onbekende man lag over haar heen. Vlakbij zat Van der Pas nog steeds vast in zijn stoel – glimlachend, roerloos. Weg.
“Op zo’n moment moet je vechten of vluchten”, zei ze. “Ik koos zonder twijfel voor vluchten”, vertelde Annette aan The Guardian.
Haar herinneringen aan haar ontsnapping uit het wrak zijn vaag. “Het moet ondraaglijk pijnlijk zijn geweest om daar weg te komen”, zei ze. “Dus ik moet uit het vliegtuig zijn gekropen en mezelf naar beneden hebben getrokken. En toen moet ik nog 30 meter hebben gekropen.”
Ze was ernstig gewond: een verbrijzelde heup, een gebroken been, een ingeklapte long en een bot dat uit haar kaak stak. Maar ze leefde. En ze was niet alleen.
Omringd door doden
In de eerste uren na de crash was Annette niet de enige overlevende.
Annette hoorde gekreun en geschreeuw. Een Vietnamese zakenman gaf haar zelfs kleren toen haar rok scheurde. Maar langzaam, één voor één, verstomden de stemmen.
Al snel was ze alleen nog maar omringd door doden.
Om te overleven gebruikte ze yogatechnieken om haar longletsel onder controle te houden – “mindfulness voordat we dat woord kenden”, noemde ze het.
Annette Herfkens met Willem van der Pas in Peru, 1983. / annetteherfkens.com
Ze ving regenwater op met isolatiemateriaal van de vleugels van het vliegtuig, waarbij ze haar ellebogen zo erg beschadigde dat ze later huidtransplantaties nodig had.
“Om de twee uur nam ik een slokje”, zei ze. “En dan feliciteerde ik mezelf. Dat helpt je ook om te overleven.”
De wereld dacht dat ze dood was
Thuis rouwden haar familie en vrienden. Haar overlijdensbericht stond in de krant. Haar baas stuurde een condoleancebrief. Maar haar collega en goede vriend Jaime Lupa weigerde op te geven.
“Toen ik Annettes vader voor mijn vertrek beloofde: ‘Ik breng je dochter levend terug’, werd hij woest”, zei Lupa. “‘Je bent een idioot’, riep hij. ‘Word eens realistisch!’”
Op de zevende dag voelde Herfkens dat ze wegglipte. Maar op de achtste dag gebeurde er een wonder.
Een Vietnamese politieagent en zijn team kwamen aan met alleen lijkzakken.
Ze verwachtten niet dat ze nog iemand levend zouden vinden.
Een nieuw leven na een tragedie
Nadat ze op een geïmproviseerde brancard van de berg was gedragen, keerde Herfkens terug naar huis. In december woonde ze de begrafenis van haar verloofde bij, waar ze in een rolstoel aankwam. Met nieuwjaar kon ze weer lopen. In februari 1993 was ze weer aan het werk bij de bank.
Maar het verdriet bleef. De woede borrelde. Haar trauma verdween niet.
